Search datasets
Historisch Leiden in Kaart: Bonnen (wijken) tot 1811
Leiden heeft in haar geschiedenis verschillende administratieve indelingen gekend, waaronder maximaal 27 bonnen (stadskwartieren). Deze lopen door tot 1811 en de indeling in bonnen is tot die tijd van belang. In deze dataset zijn alle bonnen en de tijdsperiode waarin ze van toepassing waren, opgenomen.
De begin- en einddatum van de bonnen is nagegaan aan de hand van de informatie in het boek Buurthouden alsmede aan de hand van de (transcripties) van belastingkohieren. Het aantal bonnen varieert. Van 1434 tot 1508 zijn het er 18, waaronder het bon Levendaal. In het belastingkohier van 1508 wordt het bon Levendaal niet genoemd, om vervolgens in 1557 en 1561 weer op te duiken in de belastingregisters. Van 1573 tot 1588 ontbreekt het Levendaal opnieuw en zijn er slechts 17 bonnen. Volgens Walle is het Levendaal aanvankelijk samengevoegd met het bon Hogewoerd (tussen 1508 en 1557 en 1561-1597 is het dus het bon: Hogewoerd+Levendaal). Het Levendaal is, aldus Walle, later bij Oost-Nieuwland gevoegd. Oost-Nieuwland wordt voor het eerst in 1597 genoemd, we veronderstellen dat het vanaf 1597 Oost-Nieuwland+Levendaal is. In 1597 is het aantal bonnen toegenomen tot 20: het bon Marendorp Landzijde is gesplitst in Oost en West; ook Nieuwland is in 1597 gesplitst in Oost- en West. Merkwaardig genoeg worden in de belastingregisters van 1600 en 1602 wederom slechts 17 bonnen vermeld, maar in 1606 zijn het er net als in 1597 weer 20. In 1606 neemt het aantal bonnen weer toe omdat het Rapenburg is opgesplitst in een Zuid- en een Noord-Rapenburg. In de 17de eeuw neemt het aantal bonnen vanwege de stadsuitleg van 1611, 1644 en 1659 toe tot uiteindelijk 27. Als einddatum is hier aangehouden het jaar 1832; vanaf dat moment wordt onroerend goed zeker niet meer per bon geadministreerd, maar per wijk. Het formele einde van de bonnen zou eerder kunnen liggen, wellicht in 1811. In dat jaar worden de bonboeken afgesloten.
Leiden de geschiedenis van een Hollandse stad, deel 1, 2002, p. 85.
Van der Vlist, E.T., 2001: ‘De bonboeken te Leiden’, in: G. Van Synghel (red.), Bronnen betreffende de registratie van onroerend goed in de Middeleeuwen en het Ancien Regime, Broncommentaren 4, 85-107, p. 89.
Peltjes, Gerrit Jan, ‘Bonkaart Leiden 1674’, behorend bij, de publicatie Leidse Lasten. Twee belastingkohieren uit 1674, raadpleegbaar via Janvanhout.nl.
Walle, Kees, Buurthouden. De geschiedenis van burengebruiken en buurtorganisaties in Leiden (14e-19e eeuw), Leiden.