Op de avond van 9 november 1944 werd er een cordon rond Rotterdam en Schiedam gelegd door het Duitse leger. Alle belangrijke bruggen en strategische punten waren afgezet, trams reden niet meer en het telefoonverkeer was geblokkeerd. Op de twee daarop volgende dagen werden ruim 52.000 Rotterdammers en Schiedammers tussen de zeventien en veertig jaar oud opgepakt en afgevoerd richting Duitsland om daar dwangarbeid te verrichten in veelal beroerde omstandigheden.

De Razzia van Rotterdam is een van de grootste klopjachten die het Duits Nationaalsocialistische regime heeft gehouden. Het verzetsblad Vrij Nederland reageerde dan ook geschokt, het schreef op 14 december 1944: ‘Vijftigduizend Nederlandse mannen laten zich als schapen wegvoeren en evenzoveel vrouwen zien toe hoe hun mannen en zoons weerloos naar Hitlers slachtbank worden geleid’.

Het project Reis van de Razzia is gebaseerd op gefilmde getuigenissen van mannen die de razzia en de daaropvolgende reis hebben meegemaakt, om een hiaat in de geschiedschrijving te vullen en om inzicht te geven in de gebeurtenissen aan de hand van het thema "Handelingsruimte van een individu in een samenleving onder druk".

Piet en Dirk den Drijver

Piet wilde 's ochtends op de fiets naar zijn werk, maar werd in plaats daarvan naar het stadion opgebracht door Duitse soldaten. Bij de Oranjeboombrouwerij is hij in een rijnaak gestopt en naar Amsterdam gebracht, samen met allerlei vrienden uit de buurt.

Ook Dirk werd werd op deze manier gedeporteerd. Beide broers zijn in Wezep terechtgekomen, samen met hun broer Nico. Ze zijn daar een officiershuis gaan ‘bewonen’ en zorgden handig voor eten en verwarming. In Wezep waren ze getuige van de executie van drie mannen, een represaillemaatregel om de vele ontsnappingen af te straffen.

Met de trein werden ze richting Enschede vervoerd. Dirk maakte zich zorgen over zijn vader en wilde naar huis. Op het station klom Dirk uit het raam van de trein en ontsnapte. Na een tocht vol hindernissen kwam Dirk tenslotte in Rotterdam aan. Daar kreeg hij te maken met de Hongerwinter. In Hoekse Waard ging hij foerageren met zijn kleine broertje en zo is het gezin de Hongerwinter doorgekomen.

Piet werd na een treinreis gedropt bij Mühlheim en hij moest werken in dienst van de spoorwegen samen met zijn broer Nico. Ze werkte daar samen met Belgische arbeiders. Het werk werd betaald en ze mochten ook het dorp bezoeken in hun vrije tijd. De geallieerden rukten op en nadat een blindganger in de vloer van de douche terecht was gekomen, stelde Nico voor om naar huis te gaan. Omdat ze een Ausweis hadden voor het hele Ruhrgebied, konden ze in de eerste instantie vrij reizen.

Bij Gronau gingen ze in een bos ongezien de grens over. Uiteindelijk kwamen Piet en Nico op 7 april 1945 thuis na een tocht van 400 kilometer. Door hun reis hadden ze bijzondere ervaringen opgedaan. Piet zegt: “Maar dat heb je als je buiten Rotterdam komt he? Daar leven ook andere mensen. Wisten wij veel, we kwamen nooit verder.”